Sivrihisar, sivil toplum örgütlerinin, ESOGÜ' deki toplantısında, gazeteci Sayın Ali AKYÜZ", Türk Cumhuriyetleri Kültür Başkenti ESKİŞEHİR", Kentimizin Kültür Başkenti ise "SİVRİHİSAR" dedikten sonra, ". 2014 yılında, SİVRİHİSAR" ı, Eskişehir' in, Kültür Başkenti olarak ilan edelim" dedi. Oysa Eskişehir 2013 Türk Cumhuriyetleri Kültür Başkenti yönetim ve ajansı, Sivrihisar'ın, tarihi ve kültür mirasının, farkında değildir. Çünkü programlarında! Sivrihisar'la, ilgili tek bir proje ve çalışma yok.
Şu bir gerçek ki Eskişehir'in, en büyük ilçesi Sivrihisar, tarihi ve kültür mirası ile Eskişehir'in, Kültür Başkenti olmaya layıktır. Genellikle Türkmen gelenek ve görenekleri hâkim olan İlçe, Ankara, Eskişehir ve İzmir yollarının kesişme noktası üzerinde duran, sivri kayalıklarıyla, dikkat çekiyor. İsmini de bu kayalıklar veriyor. İlçenin tarihi Anadolu'da ilk Türk uygarlığı olan Etiler'e kadar dayanan ilçe, tarih kokar. Tipik Anadolu şehirlerinin, bütün özelliklerini barındıran Sivrihisar, aynı zamanda ünlü kral Midas'ın da memleketidir. M.Ö 700 yıllarında, Frigler'in yerleşme yeri olunca, "Spalya"'ya dönüşmüş. Şehrin bir diğer özelliği, o dönemin meşhur Kral Yolu'nun, üzerinde bulunması idi.
Ayrıca Hıristiyanlığın yayılışına kadar, dini inanışın temeli olan ve yeryüzündeki bütün varlıkların doğurucusu olarak bilinen ulu ana tanrıça Kibele' nin, büyük tapınağı da Sivrihisar sınırları içerisindedir. Geçmişi ise M.Ö 3500'lere dayanıyor.
Eti ve Frig uygarlıkların yanı sıra, Roma, Bizans ve Anadolu Selçuklu ve Osmanlı gibi önemli uygarlıklara da ev sahipliği yapmış, bünyesinden, Yunus Emre, Nasreddin Hoca, Sinan Paşa, Mehmet Kaptan, Hızır bey, Selman-ı Farisi ve Aziz Mahmud Hüdayi gibi, pek çok insan yetiştirmiştir.
İlçe merkezinde, pek çok tarihi cami var. Özellikle de, 1275 yılında Mevlana'nın müritlerinden Eminiddin-i Mikail tarafından yaptırılan "ULU CAMİ", Anadolu'nun en büyük ahşap direkli camilerinden. Çatısını, 67 adet ağaç sütun tutuyor. Çeşitli geometrik şekillerin ahenkli bir birleşiminden oluşan minberi ise şaheser sanat eseri olarak dikkat çekiyor.
SİVRİHİSAR' da, evler, taş kaplı sokaklar, hala aynı tazelik ve dinginlikle, içinde eşsiz tarihi eserlerin tamamını barındırır. Sivrihisar evlerinin içi, insana büyük haz verir. Tavan ve dolaplar ahşap süslemedir. Ocak başı kandillik, raf ve sergenler, özel tarzda ahşaplarla süslenmiştir. Merdiven tırabzanları da ahşaptır. Ahşap süslemeli, cumbalı evlerde, kalem işçiliği ve oyma sanatının, en güzel örnekleri vardır. Merdivenlerden çıkınca, odaların açıldığı üst hanaya girilir. Burası boydan boya uzanır. Hanaya açılan odalarda mutlaka gusülhane bulunur. Hanayın bir başında abdestlik, öbür başında balkon yer alır. Balkonların bazıları bahçeye, bazıları da cadde ve sokağa bakar. Bunların cumbalı ve kafesli olanları da var. Çatı, ilçedeki evlerin büyük çoğunluğunda, ahşap olup, üstü kiremitle örtülüdür. Sivrihisar evleri, ilginç ve güzeldir.
SİVRİHİSAR' da, nostalji yaşatan çarşısında, keçeciler arastadaki, keçe yapılışı, duvarlara asılı kepenekler, Demirci, ustalarının çekiç sesleri, sırımdan yapılmış Halaçların yün atışı, susam ve haşhaştan, yağ çıkaran, yağhanelerin güzel kokuları, bakıra şekil veren bakırcı ve tenekeci ustalarını, berberleri, saraçları, nalbantları, semercileri, terzileri, sarafları ve manifaturacıları, zengin el sanatlarını, hatırlamamak mümkün mü?
SİVRİHİSAR' ın, yemek kültürü, her beldeye nasip olmayacak kadar zengindir. Bazlama veya mayalı ile sıcak bamya çorbası içmek, yufka ile kelem ve yaprak dolması yemek, baklava, su böreği, arabaşı, altın sarısı un helvası, yarma aşı, dene aşı, keşkek aşı, düğ köftesi, göce dolması, gibi yemeklerin, damak zevki yıllardır gündemdedir.
SİVRİHİSAR' da yetişen, Kepen lahana ve pırasası," KOÇAŞ PATLICANI", Dümrek nohudu, Okçu fasulyesi, İstiklâlbağı mercimeği ve mülk soğanı ve diğer ürünlerin, kendilerine has özellikleri ve damak zevkleri aranan ürünlerdir.
SİVRİHİSAR, Kurtuluş Savaşı' nda, önemli görevler üstlendi ve olaylara da tanıklık etti. Türkiye Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, Anadolu'da ilk kez, Sivrihisar ZAİMAĞA KONAĞI' ın da, Atatürk'ün katılımıyla toplandı. Önemli kararlar alındı.
SİVRİHİSAR halkı, tüm mal varlığını bir araya getirerek, Türk Ordusu`na, yeni bir uçak alınması için, bağış da bulundu. Bağış ile alınan çift kanatlı Fransız yapımı, Bregeue 14-B2 uçağına ise, "Sivrihisar Tayyaresi" adı verildi.
Hülasa kayaların eteğinde kurulan Sivrihisar' ın, taşlı sokaklarında dolaşmak, mevcut çeşmelerden su içmek, tarihi camilerinin, mistik ortamlarında, ibadet etmek, ahşap evlerinde, yaşamak veya konaklamak, insana büyük keyif verir. Sivrihisar'ın, tarihi mirası, kültür değerleri, ürünleri, yerel yemekleri, el sanatları, övünç kaynağı olup, Sivrihisarlı olmak ve Sivrihisar'da, yaşamak, bir ayrıcalıktır.
