Tarihte taksiler
Taksinin tarihi oldukça eskilere dayan?yor. İlk düzenli taksilerin 1694 y?l?nda İngiltere'de "Hackney Coach Office" (Haz?rlayan?n Notu: birçeşit atl? araba uygulamas?) ile birlikte ortaya ç?kt?ğ? ileri sürülüyor. Ancak, ilk düzenli taksi seferi olarak 1814 y?l?nda aç?lan Londra-Birmingham hatt? kabul ediliyor. Bu hatta çal?şan ilk taksinin de, bugünkü lokomotifleri an?msatan bir buharl? otomobil olduğu söyleniyor.
Taksi ad? nereden geliyor?
Ne var ki bu iki örneği bugünkü anlamda taksi olarak kabul etmek çok zor. Çağdaş anlamda taksicilik, 1867 y?l?nda Almanya'da ortaya ç?kt?. Hükümetin mektup ve paketlerini dağ?tma işlemini üstlenen Alman Thurn und Taxis aile şirketi, bu işi otomobillerle gerçekleştiriyordu. Şirket daha sonra mektup ve paketlerle birlikte insanlar? da taş?maya başlad?. İnsanlar? para karş?l?ğ? bir yerden başka bir yere götürme işini yapan bu tip otomobillere de, ailenin soyad?ndan hareket edilerek "taxi" ad? verildi.
Avrupa jet sosyetesinin en tan?nm?ş üyelerinden biri olan Gloria von Thurn und Taxis, taksilere ad?n? veren ünlü ailesinin son ferdi...Genç kad?n, hesab?n? bilmediği servetini
ç?lg?nca harc?yor...
Taksi uygulamas? Avrupa'da yayg?nlaş?yor
19. yüzy?l?n sonlar?na doğru Almanya'daki bu uygulama giderek tüm Avrupa ülkelerine yay?ld?. I. Dünya Savaş? s?ras?nda Fransa'da General Galieni, birliklerini cepheye h?zla ulaşt?rmak için Parisli 700 taksi şoföründen yararlanm?şt?. 50'li y?llarda taksicilik o kadar gelişti ki, ünlü Fiat fabrikas? sadece bu iş için tarihi "Fiat 600 Multipla" modelini piyasaya sürdü. Sonuçta, bugün dünyan?n her yeri, bir yerden diğerine gitmek isteyen insanlarla dolu olduğu için, her köşe baş? da onlar? taş?mak isteyen taksilerle dolu...
Londra taksileri en baştan beri siyah renkte...
Taksilerin başka renklere boyanmas?na ancak geçtiğimiz y?llarda izin verildi.
1904 tarihinde Londra'da taksi say?s? hiç de az değildi
1950'li y?llarda "600 Multipla" modeli, Fiat firmas? taraf?ndan
s?rf bu iş için üretilmişti
Dört tekerlekli ats?z arabalar İstanbul'da... ve
İlk trafik kazas?
Dört tekerlekli ats?z araba ilk kez İstanbul sokaklar?nda boy göstermeye başlad?ğ?nda sald?ğ? korku ve merak? art?k pek hat?rlayan yok... Ama 1896'dan 1910 y?l?na kadar; hiçbir trafik kural?n?n olmad?ğ?, trafik polisinin bulunmad?ğ?, yayalar?n yollarda otomobillere rağmen kayg?s?zca dolaşt?ğ? İstanbul'da 14 y?l boyunca hiç trafik kazas? olmam?şt?, ilk trafik kazas? 28 Mart 1910'da gerçekleştiğinde, bas?n biraz hayretle şöyle yazm?şt?:
"İstanbul'da bir otomobilin sebebiyet verdiği ilk kaza dün vukua gelmiştir, ilk kazada saray başmabeyincisi Lütfi (Simavi) Bey'in bahçevan? Mustafa, Beşiktaş'ta bir otomobilin sadmesine maruz kalarak ağ?r şekilde mecruh olmuştur (yaralanm?şt?r)..,"
Zamanla İstanbullu otomobillere al?şt?, ticari veya özel otomobiller her yerde gündelik hayat?n bir parças? oldu. Ama, ABD'de başlayan ve Türkiye dahil birçok ülkeyi etkileyen ekonomik buhran, çoğu iş kolunun yan? s?ra taksicileri de günlerce müşteri bekler duruma getirdi.
1930'lu y?llar?n baş?nda İstanbul sokaklar?nda görülen ve
bir traktör fabrikas? temsilcisinin getirdiği bu tek kişilik
taksiler, k?sa bir süre çal?şt?ktan sonra kald?r?lm?şt?.
Buhran y?llar?nda "DOLMUŞÇULUK" fikri nas?l
ortaya ç?kt??
Bu buhran y?llar?nda, Ermeni ve Musevi vatandaşlar?m?z, Taksim civar?ndaki evlerinden Kapal?çarş?'daki iş yerlerine giderlerken gruplar halinde taksi kullan?p ücreti ortaklaşa ödeme usulüyle dolmuşçuluğun öncülüğünü yapt?lar.
Dolmuşçular?n piri Aşç? Halil: "10 kuruşa bir adam"
Gerçek anlamda ticari dolmuşçuluğu meslek haline getiren 'Aşç? Halil" ad?nda bir kişiydi. Aşç? Halil, Cağaloğlu'ndaki lokantas?n? şoför arkadaşlar?n?n etkisiyle kapat?p şoförlüğe başlam?ş biriydi. Müşterilerinden gelen tekliflerden esinlenerek, 1931 y?l?nda "10 kuruşa bir adam" slogan?yla Karaköy-Taksim aras?nda dolmuş usulü çal?şmaya başlad?. Zaman içinde diğer şoförlerin de uygulamaya başlad?ğ? bu ad? konulmam?ş yöntem, yolcular taraf?ndan, bir tramvay paras?na ayn? yolu itişip kak?şmadan gitme olanağ? sağlad?ğ? için hemen benimsendi.
