2015-2017 yıllarında Raylı Sistemler Kümelenmesi’ne odaklı olarak, Tülomsaş’ın etkili ve yoğun katılımı ile sanayinin ihtiyacı olan kalifiye insan kaynağının yetiştirilmesine ilişkin, yaklaşık birer yıl süren iki önemli yapıldı. Bunlardan ilki, meslek liselerine, ikincisi mühendislik öğrencilerine yönelikti.

Projeler ilk olmanın özellikleri yanında eğitim ile sanayi sektörlerinin arayüzü ve etkileşimi olarak hayli önemli sonuçlar oluşturdu. Her iki projenin de amaçları arasında 1- insan kaynağı becerilenin uygulamalı olarak geliştirilmesi, 2- sınai kültürel paylaşım ile firma yeteneklerinin geliştirilmesi, 3- tedarik zincirinin sağlamlaştırılması, 4- kümelenme ruhunun gelişmesi, 5- ortak dil ve kalite anlayışı oluşumu gibi başlıklar vardı. Projelerde öğrencilerin teorik ve pratik gelişmeleri birlikte gerçekleştirildi.

Mühendislik öğrencilerinin ar-ge bilgi ve deneyimi ile donatılmasını hedefleyen proje, raylı sistemler sektörünün ötesine geçerek bölgesel sanayiye odaklandı. Bu projede, yukarıdakilere ilave olarak bölgen işletmelerinde ar-ge fikriyatının geliştirilmesi hedeflendi. Her iki projenin de olumlu sonuçları ileriki yıllarda daha net biçimde ortaya çıkacaktır.

Nitelikli teknik eleman konusunda bir başka önemli gelişme, 2017 yılında Bursa, Eskişehir, Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA) etkinliği olarak gerçekleşti. Eskişehir Yatırım Ofisi mühendislik öğrencilerine yönelik olarak sanayicilerin ve akademisyenlerin katılımı ile konuya ilişkin bir panel etkinliği yaptı. ülkemizde pek çok farklı konuda paneller veya konferanslar yapılır. Ama genelde söz uçar gider; zihinlerde etkinliklerin sadece kırıntıları kalır. BEBKA Eskişehir Yatırım Ofisi bu olumsuzluğun farkında olarak panelde belirtilen görüşler üzerinde bir çalışma yaparak sonuçları kullanılabilir bir rapor haline dönüştürdü. “Nitelikli İstihdam ve Kariyer İçin üniversite-Sanayi Buluşması” başlıklı bu etkinliğin ve sonuç raporunun bölgenin sanayi ve insan kaynağı gelişimi açısından önemli ve değerli bir çalışma olduğunu söylemeliyim.

Bulgular ve Tartışmalar

Aynen sözün uçup gitmesi gibi raporların da raflardaki dosyalarda, arşivlerde veya bilgisayar klasörlerinde kaybolmasının önünde durup sonuçların yaşama geçmesi için çaba göstermek gerekiyor. Bu nedenle çeşitli ortamlarda tartışılmasında yarar var. Bunu dikkate alarak yukarıda sözünü ettiğim iki proje ile panel etkinliğini BEBKA Sonuç Raporu’na dayalı olarak tartışmak isterim.

BEBKA Sonuç Raporu’nun sorun alanları olarak özetlediği konuların bir bölümünü tartışarak başlayalım. Panelde belirtilen sanayici odaklı görüşlerden bir tanesi “öğrencilerin özellikle bir mühendisten beklenen nitelikler ve kariyer planlaması konusunda sahip olduğu bilinç ve isteğin sanayi için yeterli olmadığı” yönündedir. Sanayicilerin sıklıkla şikâyetlerine konu olan bu durum, hiç kuşkusuz bir öğrencinin kendi başına çözebileceği bir sorun değildir. Ayrıca sorun, öğrencinin bilinç ve istekliliğinin ötesine geçen bir kapsama sahiptir. Bu nedenle objektif bir gerçeklik olsa da söz konusu soruna sadece öğrencinin isteksizliği şeklinde bakmak doğru olmaz.

İş-işletme ortamı, kademe ve rütbesinden bağımsız olarak burada yer alan çalışandan üç farklı kategoride beceri ve bilgi gerektirir. Bunlardan birincisi iş konusunda teknik bilgi donanımıdır. Bu ihtiyaç, üniversitede yapılan mühendislik öğretimi sürecinde büyük ölçüde tatmin ediliyor. İkincisi öğrencinin vizyon, gelecek analizi ve tasarımı ile planlama –özellikle stratejik planlama ve bütçeleme– konularında donanımlı hale gelmesi ihtiyacıdır. Ne yazık ki, genel olarak üniversitelerimizde mühendislik öğrencilerine bu amaca yönelik olarak eğitim verilmiyor. üçüncü ihtiyaç ise mühendisler için iş-işletme kültürü ile yönetim becerileri alanındadır ki bu tür bilgi ve beceri donanımı da üniversite öğretimi boyunca edinilmiyor. ücretli çalışan veya girişimci olarak iş yaşamına atılan genç mezunun bu konudaki eksiklikleri de sadece kendi istekliliğine bırakılarak çözülemez. özetlediğim, ama daha fazla detaylı tartışılması gereken konular sanayi ve üniversite arayüzünde birlikte çözülmeyi bekleyen sorunlardır.

Konunun başka yönlerine yarınki yazımda devam edeceğim.