Olumsuz düşünen kişi profilinin tipik niteliklerinden biri, aşırılaşmış endişedir. Olağan ölçülerde endişe, çözmemiz gereken bir problem hakkında bizi uyarması açısından yararlı bir işaret olarak kabul edilebilir. Durumlar ve olaylar karşısında hepimizde kaygı veya endişe olarak isimlendirdiğimiz duyguların filiz vermesi günlük yaşamda beklenen bir haldir. Her zaman ve her şart altında rahat olmayız. Fakat iç veya dış nedenlerle gerginlik şartlarında yaşıyorsak, bu kaynağın beslemesi ile endişe durumu geçici bir hal olmaktan çıkar.
Bir problem nedeniyle endişe olgusunu yaşıyor olabiliriz. Bu hali aşmanın yolu sorun kaynağını –dolayısıyla problemi– ortadan kaldırmaktır. Ama her sorun bizim çözebileceğimiz ölçekte olmayabilir. Bu da problem hakkında, çözüp çözemeyeceğimiz hakkında bilgili olmamız anlamına gelir. Bir diğer önemli nokta ise söz konusu problemin çözümünün bizim sorumluluk ve yükümlülüğümüz altında olduğunu bilmektir. Bu durum endişe düzeyini gerçek anlamda kişisel sorumluluğumuz ile kıyaslamamızı sağlar; bu nedenle problemi, dolayısıyla endişe düğümünü çözmenin yolu farklılaşabilir.
Gerçekten yaşamda hepimizin farklı sorumlulukları var; her problemden hepimiz sorumlu değiliz. Eğer endişe kaynağı olan sorun bizim sorumluluk bölgemizde ise yapmamız gereken, endişe ortamında çırpınmaktan vazgeçip olumlu bir duygu-düşünce hali ile hızla çözüm üretme durumuna geçmektir. Bunu nasıl başaracağız?
Hepimizin başarabileceği şöyle basit bir yol olabilir. İlk önce endişeli bir durumda olduğumuzu kabul etmek gerekir. Ardından kendimize sakin ve rahat olmayı tavsiye ederiz. Yavaş ve derin soluk almak işe yarar. Gerilmiş olan bedenimizi rahatlatmayı ve gevşemeyi deneriz. Kendimizi sakin hissetmeye çalışırız. Aklımızı kullanarak bu durumu aşabileceğimize (örneğin sorunu çözebileceğimize) kendimizi ikna ederiz. Sakin ve dingin biçimde olmak yeniden kişisel denetimi ele almak anlamına gelir. Bu duygu-düşünce hali ile ilerlemek daha kolay ve sağlıklı olacaktır.
Günlük yaşamda çok sayıda kişi ile iletişim ve ilişki halindeyiz. İlişkilerimiz çoğu zaman dinamik özellikler gösteriyor. Bizde veya karşı tarafta oluşan değişiklikler, ilişkiyi pozitif veya negatif yönde değiştiriyor. Örneğin birlikte zaman geçirdiğimiz bir arkadaşın evlilik gibi bir sosyal statü değişikliği onunla olan ilişkimizin niteliğinde farklılaşma yaratabiliyor. İş ortamında kaliteli çalışma örnekleri verdiğimiz bir meslektaşın kişisel durumunda oluşan bir değişiklik bu ilişkiyi etkileyebiliyor. Duygusal yakınlaşma içinde olduğumuz bir kişi ile farklı nedenlerden dolayı aramıza mesafeler girebiliyor. Kişisel olarak rol aldığımız sosyal ve ekonomik yaşamı gözden geçirdiğimizde pek çok canlı örnek bulabiliriz.
Kıskançlık çoğu zaman bir ilişkimize yönelik bir tehdit oluştuğunda yaşadığımız bir duygudur. Dikkat edilmesi gereken durum, kıskançlık duygusunun denetim dışı bir hale dönüşmesidir. Özellikle bir duygusal ilişkide kıskançlığın abartılı biçimde gerçek şartların ötesine geçerek adeta nedensiz duruma dönüştüğü örnekler görebiliriz. Ama denetimden çıkmış ve nedensizleşmeye yüz tutmuş bir kıskançlık duygusu sadece duygusal ilişkilere de özgü değildir; yaşamın pek alanında yaşanabilir.
Kıskançlık duygusuna güvensizlik ve kuşku eşlik eder. Eğer rahatsızlık verecek ölçüde kuşku hali içindeysek, bunun çözümü öncelikle kendine inancı ve özgüveni geliştirmekten geçer. Bir başka deyişle kıskançlık temelli kuşku problemini aşmanın ilk adımında kendi inanç, özgüven ve öz saygı niteliklerimize odaklanıp bunları iyileştirmeyi ve geliştirmeyi öngörmek gerekir. Kendi ayaklarımız üzerinde sağlamca duramazken başkalarını birtakım özellikler açısından analiz edip yorumlamaya çalışmak doğru sonuçlar vermeyebilir.
Kendinizi ekonomik, sosyal veya duygusal bir ilişkide yer almak için yeterli ve donanımlı görüyor musunuz? Kendinizi gerçek anlamda sevilmeye değer buluyor musunuz? Böyle bir soruya kolayca “Evet” cevabı veriyorsanız, sorun yok demektir. İnanç, özgüven ve öz saygı nitelikleriniz, olumlu yürüyen bir ilişkide sizi mutlu edecektir. İlişkinin bitmesi gereken durumda ise bu nitelikleriniz sağlamca ayakta kalmanızı ve yeni fırsatlar yakalamak üzere yolunuza devam etmenizi sağlayacaktır.
