Endüstri 4.0, bir dizi yeni ve evrimleşen teknoloji için bir çatı kavramdır. Aynı zamanda Endüstri 4.0, geleceği kavrama, ona hazırlanma, hatta onu kurgulama anlamına gelen bir muhtemel stratejiler demetidir. Teknolojik dönüşüm, Endüstri 4.0’ın dışsal görünümüdür; özünde yaşamın her alanında dijitalleşmeyi hedef gösteren bir zihniyet değişimidir. Hiç kuşkusuz; bu vizyonun en yoğun ve dönüştürücü etkileri öncelikle sanayi ve ticaret sektörlerinde olacak. Bu sektörlerde üretilen ürün ve hizmetler, sonuçta sosyal yaşamın da dönüşümüne yol açacak.
Endüstri 4.0’dan sanayi sektörlerine bakarak söz ettiğimizde; özellikle yapay zekâ ve robotik alanlarındaki teknolojik gelişmeleri dikkate almamız gerekir. Bunlara 5G teknolojisinin iletişimi hızlandırması, çeşitlendirmesi ve genişletmesini de eklemeliyiz. Böylece üretim ortamlarında mobil otonom (akıllı-bağlantılı) robotlar, tam otomasyonlu üretim hatları mümkün olacak. Özellikle 5G ile birlikte bir üretim ortamındaki süreçler için değişim ve dönüşümün önündeki en büyük engellerden biri olan kablolama sıkıntıları ortadan kalkacak. Bu yeni şartlarda üretim hattında bir üründen bir başkasına hızla geçmek, süreç değiştirmek ve iyileştirmek, üretim hattının kendisini olabilen en kısa süre içinde dönüştürmek mümkün olacak. Sonuçta piyasanın değişen şart ve taleplerine mevcut duruma göre çok daha hızlı cevap verme imkânı ortaya çıkacak. Bu yeni oluşuma “esnek fabrika” diyebiliriz.
Yukarıda özetlediğim –çok uzak olmayan– küresel gelişmeler iş dünyasını nasıl etkileyecek? Öncelikle üretim tarafında ürün parti büyüklükleri küçülecek. Talebe bağlı olarak tek ürüne kadar düşebilecek parti büyüklüğünün özelliği, seri üretim altyapısında özel üretim olacak. Endüstri 4.0 teknolojilerinin yarattığı kaldıraçlama ile herhangi bir üründen bir tane üretmekle 1000 tane üretmek arasındaki birim maliyet farkı giderek azalacak.
Üretim ortamını şekillendirmeye devam eden piyasa dinamikleri ile talebin yapısı olacak. Öyle ki; kişiselleştirilmiş ürünlere olan talebin arttığına tanık olacağız. Örneğin bir şirketin İnternet sitesinden ürün sipariş veren müşteri ürünün (örneğin buzdolabının, arabanın) özelliklerini kendisi belirleyecek. Üretici ise buna yukarıda özetlenen teknolojilerin yarattığı esnek ve çevik üretim imkânları ile cevap verecek.
20’nci yüzyıldakine benzer geleneksel veya klasik ürünlerin baskın olduğu durumlara Endüstri 4.0 Çağı’nda tanık olmayacağız. Bir başka deyişle ürün yaşam döngüsü hem üretim hem de tüketim tarafında kısalacak, ürünlerin pazarda var olma ve yaşama süresi azalacak. Bunu bazı ürünler ve sektörler için “Sezonlar çok kısalacak” şeklinde söyleyebiliriz. Üreticiler daha kısa sürelerde model ve ürün değiştirirken, tüketiciler de daha kısa sürelerde yeni veya geliştirilmiş ürün beklentisi içinde olacaklar.
Endüstri 4.0 teknolojileri, sanayide yeni nesil robotların ve bütünleşik otomasyon sistemlerinin önünü açıyor. Bu gelişmelerin üretim tarafındaki etkilerinden biri, genelde insan hatasından veya eski ya da sorunlu teknolojiden kaynaklanan üretim ve ürün hatalarının minimuma inmesi şeklinde olacak. Bu çerçevede ileri süreç denetim yöntem ve teknikleri ile kendini yenilemiş kalite yönetimi yaklaşımları, üretimdeki yükselen otomasyona eşlik edecek. Yeni üretim ortamlarında insanlar ve mobil-otonom robotlar birbirlerine çok daha yakın mesafelerde birlikte çalışacaklarından yeni türden bir ergonomi disiplini ile yenilenmiş bir işçi sağlığı ve güvenliği (İSG) sistemi gerekecek.
Endüstri 4.0 teknolojileri ile yeni tasarım ve üretim metodolojilerinin etkileri, kendini sadece kalitede değil; verimlilik, hız ve çevre koruma gibi boyutlarda da gösterecek. Endüstri 4.0, yeşil ekonomiye geçişin önemli imkânlarından biri olma potansiyeline sahiptir.
(Devamı var)
