Dijital ve dijitalleşme sözcükleri iyiden iyiye günlük yaşamımıza yerleşti. Bilgisayarlar, cep telefonları, tabletler, taşınabilir bilgisayarlar, İnternet, sosyal medya ve daha pek çok vesile ile ‘dijitali yaşıyoruz’. Bu yüksek hızlı ve debili akışın içinde iş ve çalışma yaşamı da var. İşletmeler geleneksel iş yapış tarzlarından dijitale dönüşmek için bir çaba içindeler. Gazete manşetlerinde, TV kanallarında ve İnternet sayfalarında dijital sözcüğü içeren haberlerle daha sık karşılaşıyoruz. Her türlü dergide bu tür sözcükleri içeren yazılar var. Kitapçı raflarında da adında dijital sözcüğü yer alan –sayıları henüz pek fazla olmasa da– kitaplar görüyoruz.
Bu arada gelişmiş ekonomilerde büyüklü küçüklü işletmeler pazarda rekabet imkânlarını geliştirmek için daha dijital hale gelmek için acele ediyorlar. Buna karşılık dijitalin ve dijitalleşmenin özellikle iş ve çalışma alanlarında ne anlama geldiği konusunda yeterli açıklık ve bilgilenmenin olup olmadığı pek kolay olmayan bir soru olarak karşımızda duruyor. Bu konularda belli düzeyde bilgi edinmiş olan yöneticiler ise işletmelerinde dijital dönüşümü nasıl gerçekleştirecekleri sorusuna cevap arıyorlar.
Endüstri 4.0
Endüstri 4.0; bilişim ve iletişim alanlarındaki gelişmeler, otomasyon, veri toplama ve paylaşma ile üretim teknolojilerindeki yeni yaklaşımları birbirine eklemlenmiş bir bütünsellik ele alan bir kavramı ifade ediyor. Bir başka açıdan Endüstri 4.0, çağdaş teknolojilerle değer zincirinin yeni türden bütünleşmesi anlamına geliyor. Bu bütünleşme içinde gerçek ve sanal sistemler, bilişim, Nesneleri İnterneti ile çoğalıp çeşitlenen İnternet servisleri önemli bir yer tutuyor. Basit olarak söylemek istersek Endüstri 4.0; bilişim, iletişim ve İnternet teknolojilerinin üretim süreçlerini yoğun biçimde etkilemesi ve dönüştürmesi ile ortaya çıkan yeni bir durumdur. Bilişim ve iletişim teknolojilerinin operasyonel teknolojiler ile bütünleşmesi ve buna bağlı olarak yeni iş modellerinin ortaya çıkması olarak da söyleyebiliriz.
Dijital İşletme
Değer yaratma açısından nitelikli iş gücü ile akıllı teknolojilerin dengeli, uyarlanabilir, esnek ve çevik bir bütünlük oluşturduğu türe “dijital işletme” adını verebiliriz. Bu gruba giren işletmelerin anahtar kavramları akıllılık (yapay zekâ ve yüksek veri işleme gücü), bağlantılılık ve gerçek zamanlılık olarak söylenebilir. Bu işletmelerde akıllı yazılım uygulamaları karar verme süreçlerinde yöneticiler, çalışanlar ve makineler etkili biçimde kullanılır. örneğin yapay zekâlı yazılımlar, yatırım seçeneklerinin belirlenmesinde ve uygun tercihin yapılmasında yöneticilerin en değerli yol göstericileri arasındadır.
Yapay zekâya dayalı teknolojilerin son yıllardaki hızlı gelişimi, gelecekteki insan çalışması konusunda kuşkulara ve belirsizliklere yol açıyor. İşletmede teknolojiler sayesinde verimliliğin artmasına karşılık teknolojik işsizliğin oluşması çalışanlar açısından bir tehdit olarak algılanıyor. Geçmiş teknolojik devrimlerin tümünde işsizliğin bir tehdit olarak aşılabilmiş olması, bu konudaki olumlu yaklaşım olarak öne sürülüyor. Teknolojik işsizlik sorunu aşılabilse bile iş gücünün nitelik değiştirmesi ve kendini yenilemek zorunda kalması bu konunun zahmetli gerçeği olacak.
Yeni Bir Kitap
“Endüstri 4.0 Uygulama ve Dönüşüm Rehberi” isimli yeni kitabım bu ay yayınlandı. İlk baskısı 2016 yapılan, kısa sürede tükenen ve 2018’de ikinci baskısı vitrine çıkan “Endüstri 4.0 ve Akıllı İşletme” başlıklı kitabımda yeni teknolojilerle işletmenin ve fonksiyonlarının arakesitini, teknolojilerin iş-işletme yaşamı üzerindeki etkilerini ele almıştım. 2017’de ilk, 2018’de ikinci baskıları yayınlanan “Endüstri 4.0 Ekstra” kitabım ise teknolojilere odaklanmakla birlikte farklı sektörlerden uygulamalar ve örnekler içeriyor.
Gerçek iş-işletme ekosistemlerinde yaşanmış deneyimlerin ve çok kapsamlı bir literatür araştırmasının ürünü olan, yeni çalışmam ise dijital dönüşüm yolculuğuna çıkmak isteyen işletmeler için bir yönder olması amacıyla hazırlandı. Her kitapta bir öncekinde anlatılan konuları tekrar etmemeye özen gösterdim. Bu kitap da genel hatlarıyla bir Endüstri4.0 (Sanayi 4.0) kitabı olma özelliğini koruyor. Buna karşılık; özellikle kurulma aşamasında olan yeni işletmeler dijitalleşmenin veya mevcut sınai ve ticari işletmeler için ise dijital dönüşümün strateji, politika ve yol haritasına ağırlıklı olarak odaklanıyor. Böylece bu üçlü set, hem Endüstri4.0 hem de dijital dönüşüm açılarından bir kültürel bütünlük oluşturuyor.
İlgilenenler için: “Endüstri 4.0 Uygulama ve Dönüşüm Rehberi”, Gürcan Banger, Dorlion Yayınları
