
Gürcan Banger
Karasinekler Çağdaş Kente Karşı
Karasinekler üzerine bir yazı yazmak pek keyifli değil. Tabağın orta yerine düşen ‘iri yarı’ bir karasineğin yarattığı duygu da pek hoş olmuyor. Bu sıralar evde ufak tefek önlemlerle kurtulmaya çalıştığımız karasineklerin ciddi bir istila girişiminde oldukları anlaşılıyor Şehirde ne olup bittiğini bilemem ama benim oturduğum bölgede bir karasinek kalabalığı oluşmaya başladığı ortada... Muhtemelen bu sıkıntının yaşandığı başka alanlar da vardır.
Havaların ısınmasıyla birlikte evde havalandırma amaçlı olarak pencereleri açmaya gelmiyor; bir anda bir karasinek ordusu evi dolduruyor. Sadece benim oturduğum semte olsa, özel bir durum var diyeceğim ama öyle anlaşılıyor ki, kentin pek çok bölgesinde karasinek istilasından şikâyet var. Hem de gözleyebildiğim söz konusu karasineklerin neredeyse tamamı kanımca ‘ağır sıklet’ sınıfına girer.
Bir Parça Sinekoloji
Sineğin hijyen ortamlara başta olmak üzere her yere konuyor olması ve pislik (mikrop vs.) taşıma ihtimali can sıkıcıdır. Sinekten esinlenen bir atasözü “Sinek ufaktır fakat mide bulandırır” der, ama bu mide bulandırıcı yaratıkla ilgili tiksinmenin ötesinde pek fazla bilgimiz de yoktur. örneğin bir karasinek bir seferde yaklaşık 100-150 yumurta bırakıyor. çok çabuk üreyip çoğalıyorlar. Her türlü gıda ve çöp artıklarıyla beslenip her yeri işgal edebiliyorlar. Muhtemelen öldükten sonra da tehlike yaratmaya devam ediyorlar. çağdaş bir kentsel yerleşim olmak için sadece kozmetik faaliyetler yeterli olmuyor. öncelikle yaşamı ‘her anlamda’ kaliteli ve sürdürülebilir yapacak olan hijyen önlemlerinin alınması gerekiyor.
Bir kentsel alanda karasinek problemi, atık yönetimi ile yakından ilgilidir. Sağlıksız bir atık biriktirme ve toplama yönetimi karasineklerin çoğalmasına neden olabilir. Ortalama 3 km uçabilen bu haşere türü, vücutlarında taşıdıkları çok çeşitli olabilen hastalık mikroplarını dolaştıkları her yere taşıyor. Her 5 dakikada bir gezdiği yere dışkı bıraktığını düşündüğümüzde, tehlikenin boyutları bir kez daha ortaya çıkıyor. Dolayısıyla karasineğin zararı, bir görsel ve işitsel kirlilik yaratmanın çok ötesine geçerek insan ve diğer canlı yaşamını çok ciddi düzeyde tehdit ediyor.
Yapılan araştırmalar karasineğin tifo, kolera, dizanteri gibi hastalıkların yayılmasında önemli etkenlerin başında geldiği saptanmış. Bazı hayvan hastalıklarının da karasinek aracılığı ile yaygınlaştığı biliniyor. Dolayısıyla bu gerçek, karasinekten söz etmeyi ve onu hatırlamayı sevmesek de acil önlem almamız gerektiğine işaret ediyor.
Karasineklerin çok iyi uçucu olmaları, yüksek üreme kapasitesine sahip olmaları ve hemen hemen her ortama kolayca uyum sağlamaları nedeniyle bir sürdürülebilirliğe sahip oldukları anlaşılıyor. Yapılan araştırmalar, örneğin 1 kg at dışkısında 5000-8000 karasinek üreyip yaşayabildiğini göstermiş. Bir gıdanın kokusunu 700 metre gibi şaşırtıcı uzaklıktan tespit edebilmeleri tehlikenin bir başka boyutunu gösteriyor.
Dünyadaki çevre sağlık örgütleri karasinekle ilgili pek çok mücadele yöntemi geliştirmişler. Bunlar arasında kültürel önlemlerle mekanik, biyolojik ve kimyasal denetim yöntemleri ile elde sayılabiliyor. Ama sanırım bunlar arasında en önemlisi, kirlilik ve çevre sağlığı ile ilgili olan sosyo - kültürel önlemler…
Karasineklerle Kim Mücadele Edecek?
Karasinek ile mücadele belediyelerin görev alanları içinde yer alıyor. Genelde mücadele belediyelerin veterinerlik fonksiyonuna bağlı ekipler tarafından gerçekleştiriliyor. Karasinek ile mücadele, yerel yönetimler tarafından bir yaz dönemi çalışması olarak algılanıyor.
Hava ısınıyor. Meteorolojik tahminlere göre karasineklerin sevdiği sıcak bir yaz geçireceğiz. Mücadelenin zamanlaması konusunda uzman görüşüne saygı duymakla beraber yaşamakta olduğumuz karasinek gerçeği bir şeyler yapmanın zamanının geldiğine işaret ediyor. Yoksa karasinek ile mücadele siyasal hareketlilik nedeniyle unutulmuş olabilir mi? Aksi takdirde karasineklerin bana yönelmiş kötü niyetleri olduğunu düşünmeye başlayacağım. Sayın ilgililer; lütfen çağdaş kentin karasineklere karşı mücadelesine ilgi gösterip eyleme geçiniz.