İnovasyon konusu özünde bir problem (sorun) çözme meselesidir. İşletmede inovasyon yeteneğini geliştirmek isteyen yönetici, öncelikle kurumsal ölçekte problem çözme becerisini geliştirmeyi öngörmek durumundadır. Problem çözme yöntem, teknik ve araçlarını öğrenmeden, problemin üstüne cesaretle gidip onu analiz etme gücünü kazanmadan inovasyon başarısı noktasına gelmek zordur.
Problem çözme konusunda dünya ölçeğinde üretilmiş literatür kaynakları, eğitim ve danışmanlık hizmetleri var. Bunlardan yararlanmayı inovasyon işinin vazgeçilmez bir parçası olarak düşünmek uygun olur.
Her inovasyon bir problem çözme girişiminin sonucudur. İnovasyondan söz ettiğimizde, “Elimizde müthiş bir çözüm var; şimdi buna uygun bir problem arıyoruz” demeyiz. Karşımızda var olan sorunun ucuz, kullanışlı, üretimi ve kullanımı kolay çözümü için yaptığımız çalışmalar bazı durumlarda bizi o ana kadar hiç başarılmamış yeni sonuçlara götürür. Bunlar gerekli aşamaların yerine getirilmesi sonucunda yaşamımıza adımsal veya önemli ya da çığır açan inovasyon örnekleri olarak girer.
ürün-hizmet, süreç, iş modeli ya da bir başka türden olabilen inovasyon örnekleri sorunun ve çözümünde önem düzeyine bağlı olarak yaşamda değişimler yaratır. Sonuç olarak yapılan iş, bir problemin çözülmesidir. İnovasyona yelken açan bir problem çözme sürecinin sonunda farklılaştıran ve kazandıran bir yenilik olması beklenir.
Yakınsak ve ıraksak olmak üzere iki tür düşünme yaklaşımından söz edeceğim. Yakınsak düşünce yaklaşımı, problemlere zaten bilinmekte olan bir çerçeveden bakarak çözmeyi dener. Iraksak düşünce yaklaşımı ise adeta bir ‘düşünsel keşif gezisine’ çıkarak bilinen, tanımlı sınırların ötesine geçerek probleme çözüm arar. Kimi durumlarda bu yaklaşımlardan birisi tercih edilirken, bazı problemlerle bir karışımın oluşturulması gerektirir. örnek vermek gerekirse Edison yakınsak düşünce yaklaşımının belirgin bir örneğidir. Diğer yandan Tesla veya Einstein’ın düşünce sistematiği bize ıraksak düşünce yaklaşımını hatırlatır.
İnovasyonun Analizi
İnovasyon olgusunu analiz edelim. İnovasyondaki ana fikir; bir problemin müşteri açısından kolaylık, ucuzluk ve kalite gibi özellikler kazanımı, işletme açısından ise ek katma değer elde etme yönlü çözümüdür. Dolayısıyla inovasyonun problem ve çözüm olmak üzere iki ana unsuru var. Dolayısıyla problem ve çözüm üzerinde ayrı ayrı düşünerek inovatif fikirler geliştirebiliriz.
Konunun ikinci boyutu ise problemin tanımlanması ve açıklanması veya çözümün geliştirilmesi için kullanılacak yaklaşım ve malzeme ile ilgilidir. İnovatör; problem veya çözüm noktasında mevcut bilgilerin, kaynakların veya düşünsel yaklaşımların yeni bir kullanım biçimini geliştirebilir. Diğer bir seçenek olarak inovatör, tümüyle yepyeni bilgi, kaynak veya yaklaşımlar üretebilir.
Elimizde dört adet ‘şey’ var: Problem, çözüm, mevcut malzeme ve yaratılacak yeni malzeme. İnovasyon amaçlı çalışan kişinin veya takımın bu dörtlüye yaklaşımı inovasyonun özünü belirliyor.
Her inovatif işletmede bu dört unsuru farklı biçimlerde eklemleyerek ve farklı bileşimler oluşturarak inovasyona yaklaşan kişiler vardır. Bir bileşimin oluşması inovatörün özellikleri kadar işletmenin kurumsal kültürü ile de ilgilidir. İnovatif özellikleriyle öne çıkmış şirketleri incelediğimizde bu farkları ayırt edebiliriz. Bu da bize inovasyonun tek tip bir şey olmadığını kanıtlar.
(Devam edecek)
