Üretirken ve Satarken Kaybetmek - 2



Firma ölçeği büyüyüp çok departmanlı ve çok çalışanlı bir biçime ulaştığında, çoğu zaman sorunlar da eş ölçekle büyürler. Bu tür işletmelerde departmanlar (birimler) arasındaki bilgi akışındaki sorunlar ilk dikkati çeken konular arasındadır. Bazı departman yöneticileri, diğerleri ile aralarına duvarlar örerek kendilerini ‘akılları sıra’ korumaya çalışırlar. Başka örneklerde ise; bölümler arası bilgi akışını sağlayacak mekanizmalar geliştirilmemiştir. Her iki durumda da; aynı veya benzer işler, değişik bölümler tarafından tekrarlı olarak yapılır; dolayısıyla kaynak kaybına neden olurlar.

Benzer işlerin birkaç farklı departman tarafından yapıldığı durumlar, bazen müşteriye de yansır. Aynı konu için aynı işletmenin farklı bölüm çalışanları tarafından aranan müşterinin şaşkınlığı, devamında o işletmeye olan güvensizliğe dönüşür. Bu tür sorunların ilk çözüm yolu, işletmenin organizasyon şeması ve görev tanımlamaları konusundaki iyileştirmelerdir. Bu arada işletme açısından çağdaş örgütlenme yaklaşımının (dikey hiyerarşi yerine) yatay düzende ve (departmanlar yerine) takımlardan oluştuğunu söyleyelim.

çok bölümlü ve çok çalışanlı işletmelerin bir diğer sorunu ise yıpratan ve bıktıran toplantılardır. Saatler boyu süren ve sonuçta hiç bir elle tutulan sonucun üretilmediği toplantılar, bir firmanın zarar merkezlerinden birisi olarak yer alır. Hele ki; bu toplantılar, sık olarak ve olur olmaz zamanlarda yapılıyorsa, zararın boyutlarını dahi hesaplamak mümkün olmaz. çok sayıda verimsiz toplantı yapmanın “ikiz kardeşi”, hiç toplantı yapmamaktır. Toplantı, bir işletme içindeki iletişim araçlarından birisi ve en yaygın kullanılanıdır. Fazla ve eksik kullanımının her ikisi de zararlı sonuçlar verir.

Her firmanın kendine ve sektörüne özgü, iyi bilinen bir işletme politikası olmalıdır. Bu politikaya bağlı olarak alt düzeyde geliştirilmiş üretim, stok, pazarlama, satış ve sevkiyat vb politikaları bulunur. Firma ana politikası başta olmak üzere her politika, içinde bulunulan şartlara göre değişim gösterebilir. örneğin; bir işletmenin yüksek veya düşük enflasyon ortamlarında çalışma politikaları farklı olmak zorundadır. çevre koşullarının değişimini dikkate almayan bir firma politikası, işletmenin ciddi ekonomik kayıplara uğramasına neden olacaktır.

Bilişim ve iletişimin bu denli geliştiği bir çağda manuel işlemlerin sayısı ve niteliği de firmanın başarısını çok yakından ilgilendirir. Bu savı; hem üretim ve satış, hem de kayıtlama açısından öne sürebiliriz. Elle yapılmasından kaynaklanan özel bir katma değere sahip işler dışında; firma işleyişinin, otomasyon unsurlarını içermesi bugünün kaçınılmaz gereklerindendir. Teknoloji alanında sıkça sözü edilen bulut bilişim, bu çözümün önemli bileşenlerinden birisidir.

Firmalarımızda önemi yeterince anlaşılmayan konulardan iki tanesi planlama ve bütçelemedir. Her ikisinin eksikliği de, kendi ağırlıklarına uygun olarak verimsizliğe neden olur. İşlerin yoğunluğu veya başka nedenler, planlama ve bütçeleme yapmamamızın doğru gerekçeleri olamaz. çünkü bu iki fonksiyon yerine getirilmediğinde, firmanın ‘şikâyetten’ fazlasını yitirdiğine hiç kuşku yoktur.

Zorlaşan çalışma koşullarında firmalar, hem müşterileri hem de ürünleri açısından kârlılıklarını izlemek zorundadırlar. Pek çok sanayi ve ticaret işletmesinde yöneticilerin ne maliyetlerini ne de gerçek kârlılıklarını bildiğinden emin değilim. Bir firmanın sadece maliyetleri konusunda bilgilenmesi dahi, iş sahiplerini ve yöneticileri doğru işletme politikalarına yönlendirme konusunda değerli bir veridir.

Pek çok işletmede veri / bilgi sistemi, sadece yasal gerekleri yerine getirmek için veya kayıt-kuyut işlerini kolaylaştırmak için kullanılır. Hâlbuki bir firmada bir bilgi sisteminin bulunması, iş sahiplerinin veya yöneticilerin bu bilgileri kullanarak bir analiz anlayışı oluşturmaları içindir. Bu analiz sonuçlarına bakılarak yeni firma davranışlarının üretilmesi beklenir.

Ekonomik işletmelerin varlığının temel nedeni, katma değer elde etmektir. Ama pek çok firma, adeta bu temel misyonu unutmuş gibi, üretirken veya satarken kaybetme sendromu yaşamaktadırlar. İşleri düzeltmenin yolu, önce işletme sorunlarının farkına varmaktır.

Önceki ve Sonraki Yazılar
Gürcan Banger Arşivi