Endüstri 4.0 olarak da anılan Dördüncü Sanayi Devrimi, öncekilerden farklı olarak birden fazla teknoloji üzerinde yükseliyor. Yeni teknolojilerin ortaya çıkışı ve mevcut olanların kendi aralarında yaptıkları kombinler nedeniyle gelecek giderek öngörülmesi daha zor hale geliyor. Tüm bu gelişmeler insanlığı, toplumları, sosyal yaşamı ve iş dünyasını nasıl bir geleceğe taşıyacak?

Bilişim ve Yapay Zekâ
Geleceğin oluşmasında derin etkiler yaratması beklenen gelişmelerden birisi “yapay zekâ” sayesinde olacak. Yapay zekâ; insana özgü düşünme, akıl yürütme ve karar oluşturma süreçlerinin makineler tarafından yapılabilmesini ifade ediyor. Gelecek düşünürlerinin bir bölümü, yapay zekâ alanındaki ve teknolojilerdeki ilerlemelerle birlikte yapay zekânın insanın doğal zekâ yetisini geçeceğini öngörüyor.

İnsan zekâsının yapay zekâ ile bütünleşmesi sonucunda adeta ‘yeni insanın’ gündeme geleceği bu süreç “Transhümanizm çağı” ve/veya “Tekillik” olarak isimlendiriliyor. Bu yeni çağla ilgili ‘yakın tahminler’ 2030 gibi bir yılı –kısaca 10 yıl sonrasına– işaret ediyor. 20’nci yüzyılın son çeyreğinden bu yana ivmelenen bilimsel ve teknolojik çalışmaların gidişatına bakıldığında, gelecek öngörülerinin giderek daha kısa vadeli olması pek de şaşırtıcı gelmiyor.

Ne Yapmalı?
Yukarıda değindiğim gelecek tasarımını benimseyenler ve –ellerindeki giderek akıllanan telefonlara rağmen– anlatılanlara bir ‘masal havasında bakanlar’ var. Yeni teknolojilerin ve yapay zekânın getirdiği yeni şartları ve potansiyeli göz ardı edemeyiz. Girişimciler, iş sahipleri ve yöneticiler yeni gelişen konjonktürün kendi işlerini nasıl etkileyeceğini, daha da önemlisi yükselen potansiyeli nasıl değerlendireceklerini dikkate almak zorundalar. Hiç kuşkusuz; başlangıç noktası olarak her işletme farklı bir konumda olduğunda değişim ve dönüşüm strateji ve planları da farklılıklar içerecek.

Yeni iş-işletme dünyasına ilişkin bazı örnek uygulamaları medyada ve İnternet ortamında izliyoruz. Akıllı robotlar, sürücüsüz taşıtlar, tıbbi teşhis yapan bilgisayarlar, giyilebilir teknolojik cihazlar, 3 boyutlu yazıcılarla katmanlı imalat, blok zinciri (blockchain), büyük veri ve analitik uygulamalar gibi örnekler yeni teknolojilerin iş ve yaşam alanlarına indirdikleri uygulamalardan sadece birkaçıdır. Kısaca otonom şeklinde nitelenen akıllı ve bağlantılı cihazlar her an daha fazla bizimle birlikte yaşamak üzere çoktan ‘yola çıktılar’. Bu gelişmeler karşısında bir girişimcinin, bir işletme yöneticisinin, bir tüccarın, bir sanayicinin, bir finans uzmanının, bir sigortacının, bir yerel yönetimcinin kendi işleriyle ilgili öngörüleri olmalı. örneğin büyük veri ve analitikler konusunu düşündüğümüzde, var olup da bilinmeyeni bilebilmek ve geleceği öngörebilmek için hangi veriler toplanmalı, bunlar nasıl ayıklanıp işlenmeli, yeni hedeflere yönlendiren raporlar haline dönüştürülmelidir?

Gelecek tasarımı ve dönüşüm öngörüleri için “yaratıcı problem çözme” başlığı altında yer alıp yararlı olabilecek çok fazla teknik var. Farklı bilim dalı ve disiplinlerden gelen kişilerle oluşturulacak beyin fırtınası etkinlikleri özellikle kısa vadeli değişimler konusunda bazı ipuçları sağlayabilir. Bilimin ve teknolojilerin ivmelenerek getirdikleri karşısında ‘ayakları yere basan’ ve gerçekçi orta-uzun dönem öngörülerinden bulunmak ise kolay değil. Bu konuda fütürist düşünürlerin yazıp söylediklerine dikkat etmek yararlı olur. Gelecek, dünya zamanının hiçbir döneminde bu kadar önemli ve değerli olmamıştı.

İnsanın yapay zekâ ile bütünleşeceği Transhümanist çağ konusunda 2030 ve sonrası için tahminler yapılıyor. Hiç kuşkusuz; böyle ‘uzakça’ bir tarih için yapılacak olan, beklemek olmayacak. Gelecek kendini küçük adımlarla kurgulamaya devam ederken insanlar ve işletmeler de geleceğe kendi öngörü ve planlamalarıyla hazırlanmak zorundalar. çünkü gözünü kapatan veya görmezden gelen, muhtemelen yok olacak.