Geleneksel ve alaturka iş kültürüne uygun davranış, ‘bekleme’ üzerine tanımlıdır. Girişimci bir ‘dükkân’ açar ve ‘nasibini’ beklemeye başlar. Bu anlayışta müşteri, bilinmeyen ve tahmin edilemeyendir. Gelirse gelir; gelmezse ‘nasibin o gün için kapalı olduğuna’ karar verilir. İlk alışveriş anlamına gelen ‘siftah yapmak’ da ‘bekleme iş modelinin’ var olduğunu ifade eder. Bu modelde pazarlama olgusu gelişmemiştir. Bunu aşmaya çalışan örneklerin pek çoğunda da pazarlama anlayışı basit reklam çabalarından ibarettir. Temel bakış açısı, ‘bizi bilen, tanıyan gelir’ şeklinde belirlenmiştir.

Fırsatın Beklenme Hali
Yukarıda özetlediğim görünüme benzer şekilde fırsat konusundaki pasif seçeneklerden birisi de ‘bekleme’ halidir. Girişimci adayı, kendisini ikna edecek bir fırsatın karşısına çıkmasını bekler, bekler, bekler. Bu durum, bilinçli veya bilinçsiz olarak iş fırsatının bizim dışımızdaki ‘dünyada’ var olduğunu kabul eder.

Gerçekten iş fırsatı, girişimciden bağımsız olarak pazarda bulunur; önemli olan, girişimcinin bunu fark ederek tanımasıdır. Yanlış olan, onu aramaktansa onun kendiliğinden gelmesini beklemeyi tercih etmektir. özetle; pazar araştırmasından büyük veri analitiklerine kadar pek çok yöntem, teknik ve araç kullanarak fırsatı pazarda aramak gerekir. Burada sözü edilen pazar ise müşterilerin, tedarikçilerin, rakiplerin, çözülmemiş sorunların, tatmin edilmemiş ihtiyaçların veya ifade edilememiş beklentilerin yer aldığı platformlardır.

Fırsat aramak; hiç kuşkusuz, söylendiği kadar da basit ve sıradan bir faaliyet değildir. Arama için nelerin kullanılacağı kadar fırsatın nerede aranacağı da önemli bir konudur. Bu konuda birkaç basit ipucu vermek mümkündür. örneğin her sorun aynı zamanda bir iş fırsatıdır.

Tatmin konusunda eksiklik veya zafiyet yaşanan her ihtiyaç içinde yeni iş fırsatları barındırır. Kullanımı zor olan her araç ya da yerine getirilmesinde sıkıntılar yaşanan her hizmet yeni iş fırsatları yakalamak için uygun ihtimalleri oluşturur. Pazarda mevcut olan ürün, hizmet ve süreçlerdeki zayıflık, eksiklik veya olumsuzluklar yeni fırsatların aranması için uygun noktalardır. Yeni bir ‘şey’ yapmak için –varsa– eskisinin nasıl yapıldığını, iyi ve kötü yanlarını bilmek kaçınılmazdır. Yeni bir iş fırsatı diğer sektörlerde, başka ülke ve kentlerde, farklı kültürlerde yapılagelen bir işin çok farklı bir alan uygulanması ile de yakalanabilir.

Fırsat tanımanın diğer seçeneği ise girişimcinin ekosistemde var olan potansiyel, imkân ve ihtimalleri kendi kaynak, beceri, yetenek ve yetkinlikleri ile eklemleyerek bir fırsat yaratmasıdır. Böyle bir durumda pazarda objektif olarak bir fırsat bulunmasa bile girişimci yeni bir sorun ve çözüm, yeni bir ihtiyaç ve tatmin yaratarak bir iş fırsatı oluşturur.

Bilimin ilerlemesi yanında bilişim, iletişim, İnternet ve tasarım-üretim teknolojilerinin büyük bir hızla geliştiği çağımızda girişimcinin bu türden iş fırsatları yaratması yeni iş kurmanın ciddi seçeneklerinden birisi haline geldi. Teknoloji tabanlı girişim alanında iş fırsatı yaratmak için girişimcinin zihinsel yeteneklerini kullanmasına her zamankinden daha fazla ihtiyacı var. Bu konuda özellikle İnternet fiziksel sınırları kaldıran özelliği ile yepyeni imkânlar yaratıyor.

Değişen Dünya Yeni Fırsatlar Yaratır
Dünya bugüne kadar var olmuş en hızlı, en yoğun ve çeşitlenmiş değişimi yaşıyor. Yeni iş fırsatlarını yaratan ana nedenlerden birisi söz konusu değişimin varlığı ve devamlılığıdır. Değişim var oldukça karşımıza yeni ihtiyaçlar, sorunlar ve dolayısıyla iş fırsatları çıkmaya devam edecektir. Bizim dışımızda oluşan bu küresel ve objektif durum yeni iş fırsatlarını tanıyıp yakalayabilmek için değişimi (değişim trendlerini) izlememiz gerektiğini ima ediyor.

Neyi izleyeceğiz? Enformasyonun miktar ve çeşitlilik olarak arttığı bir dönemde her şeyi takip etmek mümkün olmasa da; iş fırsatlarının peşinde isek öncelikle bilimsel ve teknolojik ilerlemeyi kendi birikimimiz ölçüsünde izlemek durumundayız. Küresel, ulusal, bölgesel ve yerel yönelimlerle eğilimlerin farkında olmak yükselen iş fırsatlarının yakalanmasında gerekli ipuçlarını verecektir. Ama fırsatı arayan, bulacak –daldaki elmanın ancak yerçekimi üzerine çalışanın başına düştüğü gibi…