Robot; bir bilgisayar tarafından programlanabilen, bir dizi karmaşık eylemi otomatik olarak gerçekleştirme yeteneğine sahip bir makinedir. Robotlar dışsal veya gömülü bir denetim cihazı yönlendirilebilir. Bazı robotlar insan şekline sahiptir. Diğer yandan genel olarak yaptıkları işe göre bir şekle sahip olan robotların neye benzediğinin fazla önemi yoktur.

Robotlar kendi bünyelerinde bulundurdukları gömülü bilişim-iletişim donanımı ve yazılımı sayesinde yapay zekâ uygulamaları sergileyebilir ve dış dünya ile ilişki kurabilirler. Bu özellikleriyle robotlar akıllı ve bağlantılı (iletişebilir) makineler olarak kabul edilir. Herhangi bir operatör müdahalesi olmadan kendi başlarına karar üretip eylemde bulunabilen robot türü “otonom robot” olarak isimlendirilir. Bu özelliklerin çeşitliliğine ve derinliğine bağlı olarak otonom ve yarı-otonom olarak sınıflandırılır. Robot kategorisine giren makineler; kullandıkları alana ve yaptıkları işlere göre endüstriyel robotlar, tıbbi operasyon robotları, mikroskobik nano robotlar, toplu olarak programlanıp eyleme geçen robot sürüleri vb. gibi yaygın bir çeşitlilik gösterebilir. Her robot kendi sınıfına uygun biçimde yaşamsal özellikler göstererek veya bazı eylemleri otomatikleştirerek yapay zekâ örnekleri sergiler.

Otonom robot; istenen davranışları veya görevleri yüksek otonomi derecesi ile yerine getiren bir robottur. Robot açısından otonomi; bu akıllı ve iletişebilir makinenin kendi kararlarını üretme ve bunu eyleme dönüştürme yeteneği ve hakkı anlamına gelir. Bazı fabrika robotları kendi çevrelerinin tanımlanmış (programlanmış) sınırları içinde otonom özellikler gösterir. Robotik araştırmalarının önemli bir alanı karada, su altında, havada, yeraltı veya uzayda olsun robotun kendi çevresi ve şartları ile baş etmesini sağlamaktır.

Bir otonom robot kendisi ve çevresi hakkında veri toplayabilir. İnsan müdahalesi olmadan uzun süre kendi başına çalışabilir. İnsan müdahalesine gerek duymaksızın çalışma ortamının tamamına veya bir kısmına hareket edebilir; el-kol vb. gibi organlarını çevreye etki edecek biçimde hareket ettirebilir. İnsanlara, çevresine veya kendisine zararlı durumlardan kaçınabilir. Robotlarla yaşam, yeni türden bir iş sağlığı ve güvenliği –aynı zamanda insanlar ve robotlar için yeni ergonomi– anlamına gelecek.

Otonom bir robot, görevlerini yerine getirmenin veya çevredeki değişime uyum sağlamanın yeni yöntemleri gibi yeni enformasyon edinebilir veya mevcuda ek olarak yenilerini öğrenebilir. Gömülü yapay zekâ yeteneğinden kaynaklanan bu özelliği nedeniyle otonom robotlar “öğrenen robotlar” olarak da nitelenir. Her ne kadar gelecekte otonom robotların kendilerine bakım yapma özelliklerinin gelişeceği öngörülse de diğer makineler gibi otonom robotlar da düzenli bakım gerektirir.

Gelecekteki dijital dönüşümün temelleri arasında hizmet olarak yapay zekâ (AIaaS) ve hizmet olarak veri (DaaS) olacak. Microsoft, IBM, Google, Amazon, Facebook ve Apple gibi şirketler robotik süreç otomasyonundan bulutta grafik işleme birimleri sunmaya kadar çeşitli yeni hizmetler ve araçlar geliştiriyor. Amazon’un yeni AWS for Everyone projesi piyasaya çıktığında önemli bir fark yaratacak. Bu proje; herkesin kendi şirket verilerini kullanarak kod yazmadan veya çok az kod yazarak iş uygulamaları oluşturmasını sağlayacak.

Bu projede Amazon’un yaklaşımı, programlama eğitimi olmadan yeni iş uygulamaları oluşturan bir iş kullanıcısı olarak geliştirici vatandaş (‘sıradan vatandaş yazılımcı’) olgusunu ortaya çıkaracak. Bu vatandaş geliştiriciler, otomasyon hedeflerine ulaşmak için çok az gözetimle basit süreç uygulamaları oluşturmak için dijital platformlarından yararlanacak. Ayrıca işletmelerin ofislerdeki belirli görevleri ve süreçleri otomatikleştirmesini sağlayan ve çalışanların daha yüksek değerli işler için zaman harcamasına olanak tanıyan robotik süreç otomasyonu gibi teknolojiler sıradan çalışanlar (sıradan vatandaş yazılımcılar) tarafından kullanılacak.

Önümüzdeki yıllarda robotik süreç otomasyonu, işin ve işletmenin geleceğini dönüştürme potansiyeline sahip olacak. Bu nedenle pek çok kuruluş bunu iş akışlarına ve sistemlerine nasıl entegre edeceklerini araştırıyor. Sonuçta; şirketlerin, robotik süreç otomasyonunun sonunda personeli nasıl geliştireceğini ve verimliliklerini daha yüksek bir düzeye nasıl çıkaracağını düşünmesi ve planlaması gerekecek.