4-Mustafa KANTARCI (GÖZLEM)

4-Mustafa KANTARCI (GÖZLEM)

AHİLİK KÜLTÜRÜ

 
              Anadolu Türk toplumunun, ekonomik, sosyal ve kültürel hayatının düzenlenmesinde önemli bir rol oynayan “ahilik örgütü” XIII. Yüz yılın ilk yarısından başlayarak, XX. Yüz yılın başlarına kadar Anadolu’nun şehir kasaba ve köylerindeki esnaf ve sanatkârlara elaman yetiştiren, işleyişlerini düzenleyen ve kontrollerini yapan bir örgüttü,.
              Ahilik, İslami inançlar ile Türk örf ve adetlerini kaynaştıran bir düşüncedir. Bu düşüncede, insan sistemin temeline oturtulmuştur..
              Ahi Evran tarafından kurulan ahilik kurumu günümüzde dahi eşine rastlanılmayan muazzam bir sistemle, ahiliğe bağlı üyelere mesleki eğitim vermenin yanı sıra sosyal yardımlaşma fonksiyonu da yerine getirmekteydi
            Ahilik teşkilatıyla Anadolu insanının eğitimli ve ahlaklı birer sanatkâr olmaları sağlanmıştır. Ahilik teşkilatı Türk toplumuna mal edilmiş, ilkeleri ahlaki değerler üzerine kurulmuş bir sistem olmakla birlikte milli birlik ve beraberlik ülküsüyle işleyen devasa bir mekanizma örneğidir
            Ahilik, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde, Anadolu’da yaşayan halkın sanat, ticaret ekonomi gibi çeşitli meslek alanlarında yetişmelerini sağlayan, onları ahlaki yönden yetiştiren, çalışma yaşamını, iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir.    
              Kendine has kural/kurulları vardır. Ahilik iyi ahlakın, doğruluğun, kardeşliğin ve güzel meziyetlerin birleştiği bir “Sosyo-ekonomik” düzendir.
            Ahiliğin, kendine has ilkeleri de . İyi huylu ve güzel ahlâklı olmak, işinde ve hayatında, kin, çekememezlik ve dedikodudan kaçınmak,  Ahdinde, sözünde ve sevgisinde vefalı olmak,  şefkatli, merhametli, adaletli, faziletli, iffetli ve dürüst olmaktır
              Öte yandan cömert ve kerem sahibi olmak, Küçüklere sevgili, büyüklere karşı edepli, saygılı olmak, büyüklük ve gururdan kaçınmak, ayıp ve kusurlarını örtmek, gizlemek ve affetmek, hataları yüze vurmamak,  dost ve arkadaşlara tatlı sözlü, samimi, güler yüzlü ve güvenilir olmak,  dost ve akrabayı ziyaret etmektir.
               Ahilik, fakirlerle oturup kalkmaktan şeref duymak, Zenginlere, zenginliğinden dolayı itibardan kaçınmak, öncelikli davranışlardı.   Allah için sevmek, hak için, hakkı söylemek ve hakkı söylemekten korkmamaktır.
                 Ayrıca Ahilik, emri altındakileri ve hizmetindekileri korumak ve gözetmektir.  Allah’ın emir ve yasaklarına uymak, kötü söz ve hareketlerden sakınmaktır.   İçi, dışı, özü, sözü bir olmak,  hakkı korumak, hakka riayetle haksızlığı önlemek,  kötülük ve kendini bilmezliğe iyilikle karşılık vermek, Belâ ve kötülüklere sabır ve tahammüllü olmaktır.
               Diğer yandan herkese iyilik yapmak, yapılan iyilik ve yardımı başa kakmamak, Ahiliğin olmazsa olmazlarıdır. Hakka, hukuka uymak, hak ölçüsüne riayet etmek,- İnsanların işlerini içten, gönülden ve güler yüzle yapmak, özellikle daima iyi komşulukta bulunmak, Yaratandan dolayı yaratıkları hoş görmek,  hata ve kusurları daima kendi nefsinde aramaktır             
              Ahilerde, düşmana düşmanın silahıyla karşılık vermek, İnanç ve ibadetlerinde samimi olmak, her zaman gözetilen ilklerdi. Fani dünyaya, ait şeylerle öğünmemek, yapılan iyilik ve hayırda hakkın hoşnutluğundan başka bir şey gözetmemektir.
              Ahilik, Âlimlerle dost olup, dostlara danışmak,  Her zaman her yerde, yalnız Allah’a güvenmek, Örf, adet ve törelere uymak, sır tutmak, sırları açığa vurmamak, aza kanaat, çoğa şükrederek dağıtmak bir gelenekti.
             Ahiliğin amacı, insanların dünya ve ahirette huzur içinde olmaları sağlamaktı. Bu nedenle de ahilerin dünya için ahretini, ahiret içinde dünyasını terk etmeyen dengeli bir hayat anlayışı vardı.
             Ahiler çatışmacı değil, dayanışmacı bir ruha sahiptirler. Zengin ile fakir, üretici ile tüketici, emek ile sermaye, millet ile devlet, hülasa toplumun bütün fert ve kurum/kuruluşları arasında çok iyi münasebetler kurarak herkesin huzur içinde yaşamasını sağlar. 
               Ahi birlikleri, güçlünün zayıfı ezmesine veya kişi/kişilerin haksız kazanç sağlamasına da karşı çıkarlardı.
               Ahilik teşkilatının kurucusu Ahi Evran, ” Harama bakma, haram yeme, haram içme. Doğru, sabırlı, dayanıklı ol. Yalan söyleme. Büyüklerinden önce söze başlama. Kimseyi kandırma. Kanaatkâr ol. Dünya malına tamah etme. Yanlış ölçme. Eksik tartma. Kuvvetli ve üstün durumda iken, affetmesini, hiddetli iken yumuşak davranmasını bil ve kendin muhtaç iken bile başkalarına verecek kadar cömert ol. “ demiştir.
              Türk toplumunda,  önemli yeri olan Ahi birlikleri zaman içinde, yapılan ekonomik ve siyasi hatalardan dolayı etkinliklerin kaybettiler. Gerçi Cumhuriyet döneminde, esnaf ve sanatkârların durumu değerlendirilmiştir.
              Cumhuriyet’in,  ilk yıllarından itibaren esnaf ve sanatkârların teşkilatlanmalarıyla ilgili hususlarda düzenlemeye gidildi,  ilki 1924’teki Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu’dur 1949 yılında Esnaf Dernekleri ve Esnaf Birlikleri Kanunu çıkartılmıştır. 1972’de çıkarılan Bağ kur Kanunu’yla, sosyal güvenliğe kavuşturuldu ama bugün ahi birliklerinin ilkeleri uygulamada yok denecek kadar azdır.
            Ahilik bir girişimcilik bir süreçtir, pazardaki fırsatların belirlenmesi ile başlayan, kaynak ve girdiler kullanılarak, yeni işlerin yaratıldığı, yeni ekonomik fırsatları kazanca dönüştüren dinamik bir süreçtir.
            Ahilik, halkın sırtından geçinenlere, hortumculara, soygunculara ya da bir köşeye oturup miskin miskin oturanlara karşıdır.
               Çalışmayı, emek ve sermaye barışını, , kaliteli mal üretmeyi, çevreyi temiz tutmayı,
üretici-tüketici, devlet-millet toplumun tüm fertlerinin barışık olduğu bir sistem olan ahilik, bugün de müşteki olduğumuz, enflasyon, hayat pahalılığı ve diğer pek çok soruna da çözümdür.


Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
4-Mustafa KANTARCI (GÖZLEM) Arşivi